Loãng xương ở nam giới trung niên chớ xem thường

Loãng xương là một bệnh phổ biến tại người lớn tuổi, dễ để lại biến chứng nặng nề như: gãy cổ xương đùi, xẹp đốt sống... điều trị kéo dài, tốn kém, gánh nặng cho gia đình và xã hội. phòng bệnh bằng việc duy trì 1 chế độ ăn uống, sinh hoạt, luyện tập, vận động đầy đủ.

Ước đoán có khoảng 30% số nam giới tại giai đoạn trung niên có nguy cơ bị loãng xương do có liên lạc mật thiết đến sự suy giảm nội tiết tố sinh dục nam.

Quá trình phát triển của xương, các nhân tố quan trọng để kết lại thành xương như: calcium, phospho, natri, khoáng chất, vitamin D và sợi collagen.

Bên cạnh đó, vai trò nội tiết cũng vô cùng quan trọng. Ngày nay khoa học đã chứng minh rằng: testosterone có vai trò rất thiết yếu trong quy trình biệt hóa giới tính và tác động tới sự phát triển của xương. Testosterone có tác dụng làm nâng cao hàm lượng muối canxi trong xương, nâng cao độ dày và chắc của xương. Testosterone còn có tác động làm cho đĩa sinh trưởng của xương liên kết với thân xương, yếu tố này giúp nâng cao chiều cao tối đa của thời kỳ thanh thiếu niên. Đến thời kỳ mãn dục nam, lượng testosterone giảm xuống, đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây loãng xương tại nam giới. Tuy nhiên các nhà khoa học vẫn chưa lý giải được là  xương phát triển thì cần trực tiếp số lượng bao nhiêu testosterone để phát triển.

• 
• 

Cơ thể nam giới cũng cần 1 lượng nhỏ estrogen, và estrogen có tác dụng bảo vệ mật độ xương nam cũng như nữ, và có sự chuyển đổi testosteron thành estrogen là để xây dựng khối lượng xương.

Về loãng xương tại nam giới thời kỳ mãn dục, ngoài nguyên nhân do nội tiết tố sinh dục giảm, còn do: ít vận động, chính sách ăn thiếu canxi; bệnh đái tháo đường, viêm đa khớp dạng thấp, rối loạn tiêu hóa gây giảm hấp thu canxi; do phải sử dụng trong khoảng thời gian dài 1 số thuốc để điều trị, như: nhóm corticosteroid, thuốc chống động kinh, thuốc chữa bệnh đái tháo đường như insulin, thuốc chống đông máu như Heparin… Các thuốc trên đã  làm tăng bài tiết canxi của cơ thể qua thận và làm tăng quy trình hủy xương…

Loãng xương thường diễn biến âm thầm nên thường ít được quan tâm. Lúc đầu người bệnh không cảm thấy khó chịu, không có dấu hiệu nào rõ ràng, có chăng chỉ là 1 vài triệu chứng đau nhẹ thoáng qua hay nhức - mỏi không cố định, có lúc rất mơ hồ, có thể tại cột sống thắt lưng, ở các chi hay các đầu xương...  Càng vào sau, khi khối lượng xương bị mất càng ngày càng nhiều, các triệu chứng đau nhức nhiều hơn, rõ ràng hơn, tập trung nhiều hơn tại các xương có tính chất chịu lực của cơ thể như cột sống thắt lưng, khớp háng, khớp gối; đau tăng vào đêm, nghỉ ngơi không hết đau. Các triệu chứng toàn thân thường gặp là luôn có cảm giác lạnh hoặc ớn lạnh, hay bị chuột rút.

Để cảnh giác với loãng xương, nam giới nên thay đổi lối sống, bằng cách duy trì chính sách ăn hợp lý, đầy đủ chất, đủ lượng canxi, vitamin D, K, magiê, phospho để giúp việc chuyển tải canxi vào xương. Cần phơi nắng lúc sáng sớm để có không ít vitamin D từ nguồn ánh sáng mặt trời. Dùng nhiều cải trắng, chuối, bông cải xanh.

Nam giới cần duy trì chính sách vận động bằng tập luyện thể dục - thể thao nhằm nâng cao sức mạnh và bảo toàn khối lượng cho xương, nên chọn các môn tập thích hợp với sức khỏe, thời gian và điều kiện kinh tế; bỏ rượu bia, thuốc lá. Khi đã có dấu hiệu khối lượng xương thấp hay loãng xương thì cần bổ sung canxi.

Khi có dấu hiệu bệnh lý cần điều trị sớm bằng các thuốc thuộc nhóm Bisphosphonate như Alendronate  với tên biệt dược là Fosamax hay Risedronate, Zoledronic… có tác dụng tốt để ngừa gãy xương nhất là đốt sống và cổ xương đùi. Cần khám sức khỏe và đo mật độ xương định kỳ, rất tốt đặc biệt 6 tháng/lần. Cần bổ sung lượng hoóc-môn sinh dục nam để điều trị cũng như phòng ngừa loãng xương bằng testosrerone với biệt dược là Andriol, Sustanon… Tuy nhiên, việc sử dụng nội tiết để điều trị này cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa.

BS. TRẦN GIANG